Değerlendirme Makalesi

Molla Hüsrev’in Nakdu’l-efkâr fî reddi’l-enzâr Adlı Eserinin Hadis İlmi İle İlgili İkinci Bölümünün Tahkiki

Özet

Nakdu’l-Efkâr fî Reddi’l-Enzâr, Şeyhülislam Molla Hüsrev’in (ö. 885/1480) altı bölümden oluşan ve her birinde on ayrı meseleyi muhakemat usulü ile ele alan eseridir. Alâuddîn Ali b. Musa er-Rûmî’nin (ö. 841/1438) sorular sorduğu ve Siracuddîn b. Saduddîn et-Tevkı’î’nin (ö. 886/1481) cevapladığı toplam atmış konuda Molla Hüsrev hakemlik yapmış ve neticede muhakemat türünün en güzel örneklerinden sayılabilecek bu eser ortaya çıkmıştır. Kur’ân, Hadis, Fıkıh, Fıkıh Usulü, Arap Dili Belagâtı ve Mantık ilimlerinin netameli görünen bu konuları, altı fasılda tartışılmıştır. Daha önce dört bölümü tahkik edilmiş olan eserin ikinci bölümü, Peygamberimiz’den gelen bazı rivayetlere tahsis edilmiş; hadisler siyeri nebîye ışık tutan bir analizle incelenmiştir. Eserin geneline hakim olan akıl yürütme formlarına bağlı mantıksal çıkarımları, yoğun dil felsefesini ve nüanslarda hakikati arayan yaklaşım tarzını bu bölümde de görmek mümkündür. Dönemin ulaştığı kültür seviyesini başarılı şeklide yansıtan Molla Hüsrev, ele aldığı konulardaki rivayetleri; dil, mantık ve felsefe üzerinden irdelemiştir. Eser, Molla Hüsrev’in bahsi geçen ilimlere vukûfunu ve ifade gücünü göstermesi bakımından önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Molla Hüsrev Nakdu’l-Efkâr Muhakemât Tahkik Hadis.