Makale

Ebû Hanîfe’nin Sahâbeden Rivâyetlerini İçeren Bir Hadis Cüzü: Ebû Ma‘şer et-Taberî’ye Ait el-Ehâdîsu’s-Seb‘a İsimli Eserin Tahkik ve İncelemesi

Özet

Ebû Hanîfe’nin (ö. 150/767) ilmi kişiliği geçmişten bugüne İslamî ilimlerle iştigal eden herkesin dikkatini çekmektedir. Bu sebeple hadis, fıkıh ve kelam gibi farklı alanlarda yetişmiş kimselerin uzmanı oldukları disiplinlerin bakış açısıyla kaleme aldıkları Ebû Hanîfe’yi konu edinen birçok eser bulunmaktadır. Ebû Hanîfe’nin rivâyet ilmindeki yeri, hadis anlayışı veya hadislerle istidlalde bulunma yönteminin incelendiği araştırmaların yanı sıra rivâyet ettiği hadisleri içeren kitapların varlığı da bilinmektedir. Bu kitapların bazısı doğrudan ona nispet edilirken bazısı da muhtelif kaynaklarda ondan yapılan rivâyetlerin bir araya getirilmesinden müteşekkildir. Ebû Hanîfe’nin sahabeden yaptığı nakilleri içeren eserler ise söz konusu derleme hadis literatüründen olup Ebû Ma‘şer et-Taberî (ö. 478/1085) tarafından hazırlanan el-Ehâdîsu’s-Seb‘a isimli çalışma, ilgili cüzler içerisinde üzerinden durulması gereken nadide örneklerdendir. Eseri kıymetli kılan, Ebû Hanîfe’nin hadislere vukûfiyetinin veya hafızasının zayıf olduğu hatta hadislere değer vermeyip rey’e başvurduğu şeklinde maruz kaldığı tenkitlere cevap niteliği taşımasıdır. Bu bağlamda el-Ehâdîsu’s-Seb‘a, Ebû Hanîfe’nin hadislerle olan meşguliyetinin delili niteliğindeki telifattan sayılabileceği gibi söz konusu eleştirilere objektif yaklaşım sergilemek için güçlü bir argüman olarak da kullanılabilecektir.

Anahtar Kelimeler

Ebû Hanîfe ve hadis Ebû Ma‘şer Yedi hadis